فرهنگ فیروزه ای

کشف فرهنگ :

برخي از ابعاد فرهنگ را به آساني مي توان شناخت ، اما اگر فرهنگ را به دريايي تشبيه کنيم ، شناخت ديگر ابعاد فرهنگي نيازمند آن است که به عمق اين دريا فرو رويم . اين ابعاد مانند بقاياي کشتي غرق شده يا گنجي است که در بستر دريا ( درياي فرهنگ ) فرو رفته و بالا آوردن ( کشف ) آن دشوار است زيرا در شکافهاي بستر اين دريا مخفي و از نظر پنهان شده است . تنها راه شناخت اين ابعاد فرهنگي تفسير الگوها و پاسخهاي رفتاري است . چارچوب پيشنهادي مانند نقشه اي است که از طريق آن بهتر مي توانيم پستي و بلندي ها و گياهان و نباتات اين دريا ( فرهنگ ) را کشف کنيم . موج سواري ، غواصي و شنا در اعماق اين دريا نيازمند مهارت ها و تجهيزات مختلفي است . کندوکاو و شناخت فرهنگ را مي توان به اکتشاف اقيانوس تشبيه کرد . در سطح اين اقيانوس هنگامي که سوار امواج مي شويم مي توانيم مصنوعات ، آيين ها  و رفتارها را مشاهده کنيم و اينها نشان دهنده آن چيزهايي است که در اعماق اين اقيانوس قرار دارد . اما براي مطمئن شدن بايد زير آب را نيز نگاه کرد ، يعني براي يافتن دلايل آنها ( مصنوعات ، آيين ها و رفتارها ) بايد پرس و جو کرد : ارزشها و باورها دلايل بروز رفتارهايي خاص هستند . اما اگر کمي پايين تر برويم و عميق تر بنگريم ، فرضيات زمينه سازي را مي بينيم که دستيابي به آنها کار ساده اي نيست و بايد از طريق تفسير ، آنها را استنتاج کرد . اين عمليات نيازمند تجهيزات صوتي پيشرفته اي ( تفسير ) است تا هم خطرها و تهديدهاي بالقوه و هم فرصتها و گنجهاي نهفته را کشف کنيم . اينجاست که مي توانيم يک جريان زيرآبي قوي را کشف کنيم . اين جريان همان حضور نيروهاي پنهان فرهنگ است ؛ فرهنگ خود و فرهنگ ديگران . ( مديريت در پهنه فرهنگها ، سوزان سي شنايدر 

مفهوم فرهنگ : 

مفهوم فرهنگ همراه با مفهوم جامعه يکي از مفاهيمي است که در جامعه شناسي زياد بکار برده مي شود . فرهنگ عبارت است از ارزشهايي که اعضاي يک گروه معين دارند ، هنجارهايي که از آن پيروي مي کنند ، و کالاهاي مادي  که توليد مي کنند . ارزشها و آرمانهاي انتزاعي هستند ، حال آنکه هنجارها اصول و قواعد معيني هستند که از مردم انتظار مي رود آنها را رعايت کنند . هنجارها نشاندهنده بايدها و نبايدها در زندگي اجتماعي هستند . بدين سان تک همسري – وفادار بودن به تنها يک شريک زناشويي – ارزش مهمي در اکثر جوامع است .

در بسياري از فرهنگهاي ديگر شخص مجاز است در يک زمان چندين زن يا شوهر داشته باشد . هنجارهاي ازدواج به عنوان مثال شامل چگونگي رفتار زن و شوهر نسبت به وابستگانشان است . در بعضي از جوامع از زن يا شوهر انتظار مي رود که با پدر و مادر همسرشان رابطه نزديکي برقرار کنند ؛ در فرهنگهاي ديگر از آنها انتظار مي رودآشکارا از يکديگر فاصله بگيرند

هنگامي که واژه فرهنگ را در گفتگوهاي معمولي هر روزه بکار مي بريم ، اغلب فرآورده هاي  متعالي ذهن – هنر ، ادبيات ، موسيقي و نقاشي – را در نظر داريم . مفهوم فرهنگ آنگونه که جامعه شناسان آن را بکار مي برند شامل اين قبيل فعاليتها و امور بسيار ديگري است . فرهنگ به مجموعه شيوه زندگي اعضاي يک جامعه اطلاق مي شود ، چگونگي لباس پوشيدن آنها ، رسمهاي ازدواج و زندگي خانوادگي ، الگوهاي کارشان ، مراسم مذهبي و سرگرميهاي اوقات فراغت همه را در بر مي گيرد . همچنين شامل کالاهايي مي شود که توليد مي کنند و براي آنها مهم است ، مانند تير و کمان ، خيش ، کارخانه و ماشين ، کامپيوتر ، کتاب و مسکن

فرهنگ را مي توان به لحاظ مفهومي از جامعه متمايز کرد ، اما ارتباط بسيار نزديکي بين اين مفاهيم وجود دارد . فرهنگ به شيوه زندگي اعضاي يک جامعه معين – عادات و رسوم آنها همراه با کلاهاي مادي که توليد مي کنند مربوط مي شود . جامعه به نظام روابط متقابلي اطلاق مي گردد که افرادي را که داراي فرهنگ مشترکي هستند به همديگر مربوط مي سازد . هيچ فرهنگي نمي تواند بدون جامعه وجود داشته باشد . اما همانگونه هيچ جامعه بدون فرهنگ وجود ندارد . بدون فرهنگ ما اصلاً انسان به معنايي که معمولاً اين اصطلاح را درک مي کنيم نخواهيم بود ؛ نه زباني خواهيم داشت که با آن مقاصد خود را بيان کنيم و نه هيچگونه احساس خودآگاهي ، و توانايي تفکر يا تعقل ما نيز به شدت محدود خواهد بود . ( جامعه شناسي ، آنتوني گيدنز )

ضرورت و اهميت مديريت فرهنگي :

ضرورت و اهميت مديريت فرهنگي عملاً بابررسي اهميت اجزاء آن آشكار خواهد شد و شايد نيازي به بحث جداگانه درخصوص خود مديريت فرهنگي وجود نداشته باشد . با وجود اين اشاره به چند نكته در اينجا داراي اهميت است

 ۱- پيچيدگي جوامع جديد و فرايند رو به گسترش جهاني شدن، توجه به مديريت را در تمام عرصه هاي زندگي از امور بسيارجزئي چون مديريت وقت و مديريت برخود تا مديريت در سطوح بين المللي  ضروري و حتي الزامي كرده است.  به نظر مي رسد حتي كساني كه به مديريت عرصه فرهنگ و سياست گذاري براي آن اعتقادي ندارند و براي اين عرصه ، آزادي عمل فارغ از دخالت دولت قائل هستند ، لزوم حداقلي از  مديريت را پذيرفته اند ؛ زيرا به دليل عدم سودآوري اقتصادي برخي فعاليت هاي فرهنگي ، نياز به حمايت دولت ها از عرصه فرهنگ در بازار  رقابت و بازار عرضه و تقاضا وجود دارد. شايد در جهان كمتر كشوري را بتوان يافت كه هيچ نهاد يا سازماني جهت سياست گذاري و يا نظارت بر عرصه فرهنگ و فعاليت هاي فرهنگي متولي  نداشته باشد . اگر از جنبه كاركردي نيز نگاه كنيم ، پشتيباني و حمايت از فعاليتها و محصولات فرهنگي و تأمين آزادي براي فعاليت هاي فرهنگي ، مستلزم سياست گذاري ، تأسيس نهادها وسازمان هاي مربوطه ، نظارت و غيره است 

2 -  در جهان رقابتي كنوني ،كشورهايي كه براي فرهنگ خود هدف و برنامه اي نداشته باشند ، توسط فرهنگ هاي ديگر كنار گذاشته خواهند شد. حتي اگر معتقد باشيم فرهنگ هاي غالب در تعامل با ديگر فرهنگ ها و به صورت خود جوش سيطره خود را بر ديگر فرهنگها به دست آورده اند ، باز هم در جهت تداوم حيات فرهنگي جامعه خود نياز به حمايت و پشتيباني از فرهنگ دارند و اين امرميسر نمي شود مگر از طريق مديريت فرهنگي صحيح و كارآمد ؛ به تعبيرديگر، كشورهايي كه براي فرهنگ خود برنامه اي نداشته باشند ، خود مشمول برنامه هاي فرهنگي ديگران و  جزئي از آن خواهند شد.

3 -  در كشورهايي كه داراي پشتوانه فرهنگي قوي هستند و در  دوره هايي ، فعاليت هاي گسترده فرهنگي داشته و داراي ميراث فرهنگي عظيمي بوده اند، اهميت مديريت فرهنگي چند برابر مي شود . در مورد كشورمان، علاوه بر ميراث فرهنگي قابل توجه، جايگاه فرهنگ به دليل وقوع انقلاب اسلامي كه نوعي تفكر و انديشه جديد به جهانيان عرضه داشت و ارزش هاي جديدي به منصه ظهور رساند و اصولا به اذعان صاحب نظران ، انقلابي فرهنگي است، بسيار رفيع است . ازاين رو به منظور صيانت از ارزش هاي انقلاب اسلامي و آرمان هاي آن، نيازمند توجه جدي به امر مديريت در عرصه فرهنگ هستيم .